سلب حضانت کودک از خانواده در صورت ممانعت از تحصیل

آبان نیوز| محمد نصیری در گفت و گویی روز چهارشنبه به مناسبت روز جهانی کودک، با اشاره به تصویب آیین نامه اجرایی قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست افزود: این اصلاحیه، کودک در موقعیت خیابان را مصداق کودک در وضعیت مخاطره اعلام کرد یعنی جایی که کودک آنجا نباید باشد و اگر باشد به او لطمه می خورد و سازمان بهزیستی نیز اقدامات خود را بر این محور اجرا و اقدام به ساماندهی کودکان خیابان چه کودکان ایرانی و چه کودکان افغان کرد.

به گزارش ایرنا، وی خاطرنشان کرد: در اجرای طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان، طی ۱۰ ماه گذشته تقریبا ۳۳۰۰ کودک خیابان شناسایی شدند که ۸۲ درصد آنها از اتباع قانونی و غیرقانونی بودند.

از خانواده‌های ایرانی برای منع کار کودک، تعهد قانونی اخذ شد

مدیرکل بهزیستی استان تهران گفت: در زمینه کودکان اتباع غیرقانونی، آنها را به اداره کل اتباع تحویل دادیم و آنها نیز با رویکردهای خاص خود نسبت به این خانواده‌ها اقداماتی انجام دادند. به اتباع قانونی هم با همکاری اداره کل اتباع فرصت دادیم و از آنها حمایت کردیم که این حمایت به معنای آموزش این مساله است که جایگاه کودک خیابان نیست و کودک باید تحصیل کند.

نصیری با اشاره به منع کار کودکان در قانون افزود: برای کودکان بین ۱۵ تا ۱۸ سال در قانون و آیین نامه حمایت از کودکان و نوجوانان آمده است که کار آنها در مدل حرفه آموزی و استاد شاگردی اشکالی ندارد اما کار برای کودکان زیر ۱۵ سال، منع شده است.

وی اضافه کرد: درباره خانواده های کودکان خیابان ایرانی که شناسایی شدند، اگر خانواده نیاز به حمایت داشت، حمایت‌هایی به عمل آمد. همچنین سازمان بهزیستی تلاش می‌کند که کودکان کار و خیابان بازمانده از تحصیل به تحصیل بپردازد. برخی خانواده‌ها نیز به واسطه فرهنگ خانوادگی، کودکان را برای کار به خیابان می‌فرستادند که با ورود دستگاه قضایی و اخذ تعهد، به این مهم پرداختیم.

کودکان خیابان در مراکز نگهداری ویژه‌ای به صورت موقت اقامت داده می‌شوند

مدیرکل بهزیستی استان تهران گفت: این روزها چهار راه‌های تهران را مشاهده می‌کنید که از نظر حضور کودکان خیابان، وضعیت قابل مقایسه با قبل نیست البته ممکن است همچنان در برخی جاها به صورت معدود کودکان خیابان حضور داشته باشند ولی دیگر مانند قبل به عنوان یک پدیده و آسیب با شیوع بالا وجود ندارد.

نصیری درباره مراکز نگهداری کودکان کار و خیابان نیز افزود: این مراکز برای نگهداری موقت و ساماندهی کودکان کار و خیابان است و اکنون در استان تهران چهار مجموعه یاسر، ولیعصر، ترکمانی و سرای نور در این زمینه فعالیت دارند و کودکان در دوره های موقت در این مراکز تا هنگام برطرف شدن وضعیت مخاطره آمیز و مشکل خانوادگی نگهداری می شوند. کودکان کار و خیابان فاقد سرپرست نیز به مراکز شبه خانواده می‌روند.

وی خاطرنشان کرد: مدت دوره نگهداری کودکان کار و خیابان در مراکز، نهایتا ۶ ماه است و معمولا این کودکان در هفته‌های نخست، ساماندهی می‌شوند.

نصیری در ادامه یادآور شد: دهه ۹۰ در ایران، دهه ای بود که قوانین و مقررات در حوزه کودکان در کشور یا بروز و یا تدوین شد. در سال ۱۳۹۲، قانون آیین نامه فرزندخواندگی و حمایت از کودکان فاقد سرپرست را داشتیم و در سال ۱۳۹۹ قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان داشتیم که در قانون به ۱۶ دستگاه درباره درباره حقوق کودکان، وضعیت مخاطره آمیز و خروج کودک از وضعیت مخاطره، مسئولیت داده شده است.

طبق ماده۳۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۹، هرگاه حمایت و رعایت مصلحت طفل یا نوجوان در معرض خطر و بزه دیده، مستلزم اتخاذ تصمیم در خصوص حضانت، ولایت، قیمومت، سرپرستی، ملاقات، عزل ولی قهری، سپردن به خانواده جایگزین یا مراکز بهزیستی و یا سایر نهادها و مؤسسات اجتماعی، تربیتی، درمانی یا بازپروری، نگهداری در مکانی مطمئن و امن و یا سپردن موقت به شخص مورد اطمینان دادگاه باشد، دادستان گزارشی در مورد وضعیت طفل و نوجوان و ادله ضرورت اتخاذ اقدامات مزبور تهیه و به دادگاه خانواده ارسال می‌کند.

براساس ماده ۷ همین قانون، هر یک از والدین، اولیاء یا سرپرستان قانونی طفل و نوجوان و تمام اشخاصی که مسؤولیت نگهداری، مراقبت و تربیت طفل را برعهده دارند، چنانچه برخلاف مقررات قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب ۳۰/۴/۱۳۵۳ از ثبت‌نام و فراهم‌کردن موجبات تحصیل طفل و نوجوان واجد شرایط تحصیل تا پایان دوره متوسطه امتناع کنند یا به هر نحوی از تحصیل او جلوگیری کنند، به انجام تکلیف یادشده و جزای نقدی درجه هفت قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شوند.

براساس ماده ۸ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، هر کس با تهدید، ترغیب یا تشویق موجب فرار طفل یا نوجوان از خانه یا مدرسه و یا ترک تحصیل وی شود یا اطفال یا نوجوانان را به این منظور فریب دهد و یا موجبات آن را تسهیل یا فراهم کند، در صورت فرار یا ترک تحصیل، حسب مورد به یک یا چند مورد از مجازات‌های درجه شش قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود و در ‌صورت عدم تحقق فرار یا ترک تحصیل، برای بار اول با اخطار پلیس ویژه اطفال و نوجوانان مواجه و در صورت تکرار به مجازات فوق محکوم میشود.

براساس ماده ۴۰ همین قانون، مرجع قضایی می‌تواند با در نظر گرفتن غبطه و مصلحت طفل یا نوجوان، انجام اقداماتی از جمله ارزیابی و تحقیقات مقدماتی درباره وضعیت جسمی، روحی و روانی وی یا والدین، اولیاء و یا سرپرستان قانونی او، وضع خانوادگی و محیط سکونت، اشتغال و تحصیل را به مددکاران اجتماعی بهزیستی محول کند.

در قانون حمایت از اطفال و نوجوان آمده است تا از کودک در معرض مخاطره حمایت کنند. در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان تکالیفی بر عهده دستگاه های مختلف در زمینه کودک در معرض مخاطره گذاشته شده است که در آنجا انواع وضعیت مخاطره گفته شده است. یکی از وضعیت مخاطره وادارا کردن کودک به کار است. طبق قانون کار، کار برای کودک کمتر از ۱۵ سال ممنوع است.