چهار ماهواره ایرانی در صف پرتاب

آبان نیوز : صنعت فضایی به عنوان یکی از عناصر قدرت هر کشور به حساب می‌آیند، به همین دلیل جلسه شورای عالی فضایی در روزهای گذشته پس از ۱۰ سال با حضور وزرای دفاع، ارتباطات و فناوری اطلاعات، صنعت و امور خارجه و به ریاست آیت‌الله سیدابراهیم رییسی، رییس‌جمهوری برگزار شد.

در این جلسه شتاب‌بخشی عرصه فضایی، تقویت همگرایی و هم افزایی همه ارکان بازیگران صنعت و توجه حداکثری بر دیپلماسی فضایی، کاربردی کردن صنعت فضایی، تحقق اهداف برنامه‌های فضایی کشور با شتاب هر چه بیشتر، تامین منابع مورد نیاز حوزه فضایی کشور برای شتاب‌بخشی به برنامه‌های فضایی در دستور کار قرار گرفت.

چهار ماهواره، یک بلوک انتقال مداری و یک موتور فضایی از جمله مهم‌ترین دستاوردهای صنعت فضایی کشور در ۲ سال گذشته هستند. ماهواره‌هایی که اغلب به نقطه نهایی رسیدند به‌زودی پرتاب خواهند شد.

ظفر ۲ در انتهای راه

ماهواره «ظفر ۲» نسخه پیشرفته‌تر از «ظفر ۱» است که ۲۰ بهمن ۹۸ با ماهواره‌بر سیمرغ پرتاب شد، اما سرعت تزریق آن به مدار به حد ممکن نرسید و نتوانست در مدار بماند. ظفر ماهواره‌ سنجش از دور بود، پس از عدم موفقیت ۱۰۰ درصدی ماهواره ظفر ۱ خبر ساخت ماهواره ظفر ۲ منتشر شد. ماهواره‌ای با همان ماموریت‌ها اما با کیفیت بهتر.

ساخت ماهواره ظفر حدود هشت سال قبل در دانشگاه علم و صنعت آغاز شد. نتیجه تلاش چند ساله دانشمندان حوزه فضایی در نهایت به ساخت ماهواره ظفر ۱ و ۲ ختم شد. ماهواره‌ای که نسخه نخست آن با دوربین تصویربرداری با کیفیت ۲۵ متر در مدار قرار گرفت.

ماهواره ظفر ۲ به دوربین ۱۶ متری مجهز شده و حدود ۲ سال است که در صف پرتاب قرار دارد. این در حالی است که مسوولان اعلام کرده بودند این ماهواره در سال ۹۹ پرتاب خواهد شد. ۹۵ درصد ماهواره ظفر تولید بومی است و از ۸۶ قطعه از تجهیزات به کار گرفته شده در این ماهواره، فقط چهار مورد از خارج کشور تهیه شده است.

هر ۲ ناهید آماده پرتاب هستند

«ناهید۱» و «ناهید ۲» نیز جزو ماهواره‌های آماده هستند که باید به نوبت در صف پرتاب قرار بگیرند. ماهواره ناهید ۱ به سفارش سازمان فضایی، توسط پژوهشکده سامانه‌های ماهواره پژوهشگاه فضایی ایران ساخته شد. این ماهواره، مشابه دیگر ماهواره‌های توسعه فناوری فضایی کشور، با هدف کسب دانش، توانمندی فنی و تجربه در زمینه طراحی، ساخت، پرتاب و بهره‌برداری از ماهواره‌ها تعریف شده است تا بدین ترتیب، زیر ساخت‌ها و الزامات دستیابی به توانمندی ساخت و توسعه ماهواره‌های عملیاتی، به ویژه ماهواره‌های مخابراتی زمین آهنگ فراهم شود.

ماهواره ناهید ۱ به عنوان مرحله نخست از برنامه راهبردی دستیابی به ماهواره‌های مخابراتی عملیاتی ساخته شده و ماموریت آن نیز در همین این راستا تعریف شده است. این ماهواره بهمن‌ماه ۱۳۹۵ رونمایی شد و پنج سال است که در صف پرتاب قرار دارد.

این ماهواره، دارای ساختاری مکعبی شکل با ابعاد ۸۰*۸۰*۸۵ سانتیمتر و دارای جرمی در حدود ۵۰ کیلوگرم است که توسط پرتابگر بومی سفیر در مدار کم ارتفاع (LEO) قرار می‌گیرد. بر روی چهار وجه از ۶ وجه این ماهواره، سلول‌های خورشیدی نصب شده است. ۲ صفحه کوچک تا شونده که بر روی آنها تعدادی دیگر سلول خورشیدی قرار گرفته، بر روی این ماهواره تعبیه شده تا پس از قرارگیری در مدار مورد نظر، باز شده و عملکرد مجموعه مکانیزم آن به شکل تصویری مورد بررسی قرار گیرد.

این صفحات باز شونده‌ برای نخستین بار بر روی ماهواره‌های بومی کشور نصب شده‌اند و بدین ترتیب، ماهواره ناهید ۱، اولین ماهواره ایرانی مجهز به مکانیزم بازشونده است. هدف از تعبیه این دو صفحه، کسب تجربه در زمینه طراحی و به‌کارگیری مکانیزم‌های باز شونده فضایی است تا بر پایه توانمندی حاصل شده در این زمینه، آرایه‌های خورشیدی گسترده و با ابعاد بزرگ‌تر، در ماهواره‌های آتی کشور به‌کار گرفته شوند.

گام نخست در برنامه راهبردی دستیابی به ماهواره مخابراتی زمین- آهنگ، دستیابی به بخشی از فناوری‌های مورد نیاز در ماهواره‌های مخابراتی زمین- آهنگ، انجام مخابرات ماهواره‌ای در باند Ku و بهره‌مندی از مکانیزم گسترش آرایه‌های خورشیدی از جمله مهم‌ترین اهدافی است که با ساخت این ماهواره دنبال می‌شود.

اواخر سال گذشته، ساخت ماهواره ناهید ۲ به اتمام رسید و فرآیند تحویل‌گیری آن توسط سازمان فضایی در حال انجام است. ساخت ماهواره مخابراتی «ناهید ۲» را در راستای حرکت در مسیر نقشه راه فناوری فضایی کشور برای دستیابی به ماهواره مخابراتی در مدار ژئو (زمین آهنگ) است که توسط پژوهشگاه فضایی ایران طراحی و ساخته شد.

ماهواره مخابراتی «ناهید ۲» با وزن حدود ۱۲۰ کیلوگرم و طول عمر بیش از ۲ سال در مدار بالای ۵۰۰ کیلومتر زمین قرار می‌گیرد. این ماهواره دارای سیستم پیش رانش با قابلیت جابجایی ارتباطات است و تست ارتباطات مکالمه را روی باند مایکروویو فراهم می‌کند. به گفته «مرتضی براری» رئیس سازمان فضایی ایران، ساخت ماهواره «ناهید ۳» در ادامه در دستور کار قرار می‌گیرد و قرار است در مدار بالای ۱۰ هزار کیلومتری زمین تزریق شود.

ماهواره پارس ۱

ماهواره پارس ۱ با وزنی حدود ۱۱۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم همه تست‌های عملکردی و محیطی خود را با موفقیت پشت سر گذاشت و دی ماه سال ۱۳۹۹ تحویل سازمان فضایی ایران شد. این ماهواره که در نوبت پرتاب قرار دارد، یکی از عملیاتی‌ترین و پیشرفته‌ترین ماهواره‌های بومی کشور است که مرداد ۱۳۹۴ در پژوهشکده سامانه‌های ماهواره از مجموعه پژوهشگاه فضایی ایران تعریف شد و در مراحل ساخت و سپس آزمایش‌های مختلف آن سایر پژوهشکده‌های این پژوهشگاه، برخی دانشگاه‌ها و شرکت‌های خصوصی و نیز صنایعی از وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح مشارکت داشته‌اند.

ماهواره پارس ‌۱ به‌عنوان یک ماهواره تصویربرداری اولین گام در طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی محسوب می‌شود. محموله‌های متفاوت با قدرت تفکیک متوسط در پارس‌ ‌۱ به‌کارگیری شده است تا در جهت مأموریت نهایی سنجشی، مراحل توسعه فناوری صورت پذیرد.

این ماهواره به‌منظور تصویربرداری کاربردی، توسعه بازار داده‌های سنجشی داخلی و توسعه و آزمایش فناوری‌های پایه‌ای ماهواره‌های سنجشی و بخش زمینی آنها، طراحی و ساخته شده است.

ماهواره پارس ۱ در مداری به ارتفاع حدودی ۵۰۰ کیلومتر پرواز خواهد کرد و علاوه بر سنجنده تصویربردار در ناحیه مرئی با چهار طیف آبی، سبز، قرمز و فروسرخ نزدیک، دارای سنجنده‌هایی در ناحیه فروسرخ کوتاه (SWIR) و فروسرخ بلند یا حرارتی (TIR یا LWIR) است و قابلیت پاسخ گویی به نیاز طیف وسیعی از کاربران نهایی در کشور را دارد.

بلوک انتقال مداری و موتورهای فضایی

بلوک انتقال مداری تکنولوژی است که ارتفاع مدار ماهواره را از ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر به ۷ هزار کیلومتر ارتقا می‌دهد، این کار نیاز به موتورهای پر قدرت دارد که درصد عمده آن را انرژی تشکیل دهد و بدنه به قدری سبک باشد که عمده فضای موتور صرف انرژی شود.

برای دستیابی به این هدف، خانواده موتورهای فضایی تحت عنوان «آرش» توسط پژوهشگاه فضایی طراحی و تولید شد. ماموریت اصلی ماهواره پارس۱ تصویربرداری است، این ماهواره یک ماهواره منحصر به فرد است که از پیش رانش گاز سرد برای اصلاح‌مداری آن استفاده شده است.